Ewa Sawicka¹, Anna Długosz^2
1dr n. farm. Ewa Sawicka, Katedra i Zakład Toksykologii Akademii Medycznej we Wrocławiu im. Piastów Śląskich
²prof. dr hab. farm. Anna Długosz, Katedra i Zakład Toksykologii Akademii Medycznej we Wrocławiu im. Piastów Śląskich

Koenzym Q10 jako antyoksydant w chorobach przyzębia 

słowa kluczowe:

koenzymQ10, antyoksydant, choroby przyzębia, suplementacja

Koenzym Q10 należy do związków naturalnie występujących w organizmach zwierząt, a także u człowieka. Jest jedynym rozpuszczalnym w lipidach przeciwutleniaczem, który komórki syntetyzują de novo. Jako składnik mitochondrialnego łańcucha oddechowego aktywnie uczestniczy w podstawowym dla życia procesie, czyli w produkcji energii w postaci wysokoenergetycznych związków (ATP). Niezależnie od tego jest jednym z ważniejszych antyoksydantów liofilowych, który zapobiega generacji wolnych rodników tlenowych. W wielu stanach chorobowych (m.in. w kardiomiopatii, miażdżycy, chorobach neurodegeneracyjnych, nowotworach), których rozwój jest związany z nasiloną generacją reaktywnych form tlenu, dochodzi do obniżenia stężenia koenzymu Q10. Postępowanie terapeutyczne polega w takich przypadkach na suplementacji koenzymu Q10 w postaci preparatów farmaceutycznych. W badaniach klinicznych wykazano, że obniżenie poziomu koenzymuQ10 prowadzi do zmian chorobowych tkanki przyzębia, która do prawidłowego funkcjonowania wymaga dużej ilości energii. Zauważono obniżenie jego stężenia w bioptatach pobranych z dziąseł u 60-95% pacjentów z chorobami przyzębia. Odkrycie to wyraźnie wskazuje, że paradontopatie często powiązane są z niedoborem koenzymuQ10. Antyoksydant ten działa korzystnie na lokalną obronę immunologiczną zmienionych zapalnie dziąseł. Oddziałuje immunostymulująco, nasilając fagocytozę oraz wzmagając produkcję przeciwciał IgG. Uzupełnianie niedoborów koenzymuQ10, który jest substancją rozpuszczalną w tłuszczach, wymaga zastosowania specjalnych technik zwiększających jego biodostępność np. nanotechnologii, wykorzystania surfaktantów, czy cyklodekstryn. W stomatologii stosuje się uzupełnienie koenzymu Q10 w postaci tabletek do ssania, past do zębów i żeli.

CoenzymeQ10  as an antioxidant in periodontal diseases

coenzymeQ10, antioxidant, periodontal diseases, supplementation

Coenzyme Q10 is a naturally occurring compound in animals and humans. It is the only lipid-soluble antioxidant that cells synthesize de novo. As a component of the mitochondrial respiratory chain actively participates in the fundamental processes of life – production energy in the form of energetic compounds (ATP). Whether it is one of the major lipophylic antioxidant that prevents the generation of oxygen free radicals. In many diseases (including cardiomyopathy, atherosclerosis, neurodegenerative disorders, cancer), which development is associated with increased reactive oxygen species generation, the decreased level of coenzyme Q10 is observed. The therapeutic procedure in such cases is the supplementation of coenzyme Q10 in the form of pharmaceuticals. Clinical studies have shown that lowering the level of coenzyme Q10 leads to damages of periodontal tissue, which for the proper functioning requires a large amount of energy. The reduction in its concentration in biopsies taken from the gum in 60-95% of patients with periodontal diseases was noted. This finding clearly indicates that periodontal diseases are often linked to a deficiency of coenzyme Q10. This antioxidant act beneficially on local immune defense of inflamed gums, interacts immunostimulating, intensifying phagocytosis and IgG production. Supplementation with coenzyme Q10 (soluble in fats) requires special techniques to enhance its bioavailability, eg. nanotechnology, the use of surfactants or cyclodextrins. In dentistry the CoQ10 supplementation is used in the form of lozenges, tooth pastes and gels.